Rễ cây cỏ xước ngâm rượu có tác dụng gì? Bài thuốc từ cỏ xước

Mô tả vị thuốc

Tên gọi thông thường, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Cỏ xước

cách gọi khác: Cây ngưu tất, Bách bội, Ngưu kinh, Hoài ngưu tất, Cây bách bội, Hồng ngưu tất, Ngưu tịch, Cỏ xước, Ngưu tất nam, Nhả khoanh ngù (Tài), Cỏ nhả lìn ngu (Thái), Hà ngù.

Tên quốc tế: Achyranthes aspera L.

Đặc điểm tự nhiên

Cây Cỏ xước là một loài thực vật thân thảo, mảnh, hơi vuông, sống lâu năm. Cây có chiều cao ước tính từ là một – 2 m, có lông mềm bao trùm quanh thân. Rễ màu vàng, hình trụ dài, tương đối nhỏ, bé dần từ cổ rễ tới chóp rễ, đường kính chừng 2 – 5 mm, dài 20 cm. ở mặt ngoài màu nâu nhạt, nhẵn thi thoảng hơi nhăn, có vết sần của rễ con.

Lá mọc đối, nhọn ở đầu, kích thước khoảng 2 – 4 cm bề ngang và 5 – 12 cm chiều dài. Trên lá có phiến hình bầu dục, mọc đối, mép nguyên lượn sóng, có cuống nhỏ.

Hoa mọc thành từng cụm, chiều dài cả chùm bông khoảng 20 – 30 cm. Hoa nhỏ, đều, lưỡng tính, mẫu 5, không tồn tại cánh hoa, có 1 lá bắc và 2 lá bắc con. Lá bắc rải rác có lông dài màu trắng, một gân dọc nổi rõ ở giữa. Bông hoa có thể phát triển từ kẽ lá hoặc ngay đầu cành. Lá đài 5, hơi không đều, rời, hình bầu dục thuôn nhọn. Nhị 5, nhị lép có nhiều tua viền ở đầu. Bầu hình trụ.

Quả dạng quả nang, dài 2 – 3 mm, màu nâu, có thành mỏng manh dính vào hạt. Lá bắc nhọn giống gai, dễ bám vào vật khác như quần áo. Hạt hình bầu dục nhỏ và dài, dày 1 mm.

Phân bố, thu hái, chế biến

Trên trái đất, Cỏ xước là cây của vùng nhiệt đới. Cây phân bố ở Lào, Campuchia, Thái Lan,… tại Việt Nam, cây mọc rải rác ở những tỉnh đồng bằng, trung du, thường thấy ở ven đường, bờ sông, bãi cỏ, bờ bụi, quanh vườn nhà,…

Là cây ưa ẩm, thích ánh sáng, hơi chịu bóng, thường mọc tại nơi đất ẩm ven đường, quanh vườn và bãi hoang, ưa đất ẩm, nhiều mùn. Cây mọc từ hạt từ cuối ngày xuân, sinh trưởng nhanh vào trong ngày hè. Quả có lá bắc tồn tại, nhờ gió phát tán lượn mọi chỗ. Hoa có móc, thường móc, dính vào quần áo những người làm lườn, người đi đường.

Trường hợp chỉ thu hái rễ, vụ thu hái chủ yếu là vào trời đông. Lúc này thân và lá đang héo khô và rễ đã phình to. Rễ cây được đào lên, cắt bỏ rễ nhỏ. Phơi rễ và khi vỏ ngoài nhăn lại rồi hun khói vài lần với lưu huỳnh. sau cuối, cắt bỏ phần đầu nhọn của rễ, thái từng lát mỏng manh, phơi khô.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng làm thuốc là thân, lá và rễ cây. Người ta thường đào cả cây đem về rửa thật sạch, hong khô và cắt từng khúc một nhỏ. Sử dụng cây Cỏ xước sẽ hỗ trợ cho cơ thể tăng bài thải chất độc, lọc thận, lợi tiểu. quan trọng đặc biệt, trà làm từ cỏ xước rất dễ sử dụng, thơm ngon cung cấp bồi dưỡng chất dinh dưỡng, tăng cường sức khỏe cho toàn bộ những người bệnh.

Toàn cây, nhất là rễ và thân được sử dụng làm thuốc.

Bộ phận sử dụng làm thuốc: Toàn thân cây. Trong số đó, phần rễ được sử dụng làm thuốc chữa trị bệnh nhiều nhất.